Psikoloji Nedir?

Psikoloji, Psykhe (ruh) ve logos(bilim) kelimelerinin birleştirilmesi ile türetilmiş bir sözcüktür; insan ve hayvan davranışlarını bilimsel yöntem ve tekniklerle ele alan bilim dalıdır. Aynı zamanda ruh bilimi anlamına da gelmektedir. İnsanın ruhunu, özünü, değişik durumlarını inceleyen; duyum, coşku ve düşünme gibi olguların kurallarını bulmaya çalışan temel bilimdir. Organizmaların hem doğrudan gözlenen davranışları, hem de düşünme, bilinçte canlandırma, belleğe kaydetme ve hayal etme gibi doğrudan gözlenemeyen karmaşık zihinsel süreçler de psikolojinin inceleme alanına girer

Bilinçli ve bilinçsiz olayları ele almasının yanında daha çok duygu ve düşüncenin incelemesini yapar. Bu alanda uzman olan ve aynı zamanda bilgi araştırması yapanlara psikolog denir. Psikologlar, beynin ortaya çıkan özelliklerini ve bununla ilgili tüm olguları anlamaya çalışırlar ve bu şekilde daha geniş nörobilimsel araştırmacı grubuna katılırlar. (Nörobilim: başka bir deyişle “sinirbilim” sinir sisteminin araştırılmasına dayalı bir bilimdir.) Psikoloji bilimi, bir sosyal bilim (Sosyal Bilim: Dünyanın ve yaşamın insanî ve toplumsal yönlerini inceleyen akademik disiplinler grubuna verilen addır.) olmasına rağmen doğa olayları ile ilgilenen bilimleri de içerir. Özellikle beyin biyolojisi bilgisini oldukça kullanır ve geliştirir.

Psikoloji bilimi bireye özellikle şu üç noktada katkı sağlar:

Bireyin kendi davranışlarını daha iyi anlamasına ve davranışlarının nedenleri konusunda daha bilinçli olmasına,
Başkalarının davranışları ve nedenleri konularında bilinçlenmesine ve ilişkilerinde daha gerçekçi daha yapıcı kararlar almasına,
Sürekli değişen çevre koşullarına daha kolay uyum sağlayabilmesine, insanlar arası ilişkilerini daha ustalıkla düzenleyebilmesine ve karşılaştığı güçlükleri çözümleyebilmesine yardım eder.

Psikoloji Biliminin Tarihçesi

Psikolojinin bilim olarak ortaya çıkması 19.yy sonlarında meydana gelmiştir. Ama tıpkı diğer genç sosyal bilim dalları gibi psikolojinin de arkasındaki fikirler ve oluşumlar çok eskiye dayanmaktadır, yani sadece literatüre geçmesi bakımından dolayı tarihi bu şekilde ele alınmaktadır.

İnsan davranışının nedenleri ve insanın zihninin işleyiş biçimi, uzun yıllardan beri yani 1879’a kadar felsefenin konusu içinde yer almıştır ve bu konular değişik biçimlerde tartışılmıştır. Bunun yanı sıra psikolojinin ilgilendiği konulara ait bilgiler, tarih boyunca fizyoloji çalışmalarında da ele alınmış, bu araştırmalar psikolojinin ortaya çıkmasında çok önemli rol oynamıştır.

Psikolojinin bir bilim dalı olarak ortaya çıkışı Wilhelm Wundt tarafından 1879’da açılan ilk psikoloji laboratuvarı ile başlar. Wundt, zihnin deneysel yöntemlerle araştırılmasına önem veriyor ve zihnin bir nevi periyodik cetvelini hazırlamak için çalışmalar yapıyordu. Wundt’un bu çalışmasını kimyadaki elementlere benzetebiliriz, yani bağlanma kuralları bilinirse, zihinsel çağrışımların nasıl bir araya geldikleri de bilinebilecektir.

Psikoloji Hangi Bilim grubundadır ve Psikolojinin Bölümleri Nelerdir?

Bilimler sınıflandırıldığında temel ve uygulamalı bilimler olarak ikiye ayrılmaktadır.

Temel Bilimler:

Matematik, psikoloji, fizik, kimya, biyoloji ve astronomiyi kapsayan bilimler topluluğudur. Bu bilimler diğer bilim dallarına temel oluşturur.

Uygulamalı Bilimler:

Araştırmalar sonucu elde edilen bilgi ve teknikleri kullanarak sorunları çözen aynı zamanda toplumun gelişmesine katkı sağlayan bilimdir. Mühendislik ve endüstride yapılan Araştırma- Geliştirme (ARGE) faaliyetleri uygulamalı bilimlere örnektir.

Psikoloji ise bu sınıflama içerisinde temel bilimler kategorisinde yer almaktadır. Yapılan ilk bilimsel psikoloji çalışmalarında sadece zihnin yapısı incelenirken, daha sonra insana ait farklı davranışların da araştırılması gerektiği fikri doğmuştur. Bu araştırmalar sonucunda psikolojiye ait şu alt alanlar ortaya çıkmıştır: gelişim psikolojisi, deneysel psikoloji, sosyal psikoloji, klinik psikoloji, bilişsel psikoloji.

Gelişim Psikolojisi: Gelişim Psikolojisi kişinin doğumundan ölümüne kadar uzanan zaman boyutunda, yaşa bağlı olarak görülen düzenli ve birbirini izleyen değişimlerdir. Duyu organlarının yaşın ilerlemesine paralel olarak nasıl geliştiği; konuşma gibi oldukça karmaşık önemli bir davranışın, hangi yaş aşamalarında ne gibi gelişim basamakları gösterdiği gelişim psikologlarının üzerinde çalıştığı sorunlara birkaç örnek oluşturur.

Deneysel Psikoloji: Deneysel psikolojiyi şu şekilde tanımlayabiliriz; zihnin nasıl çalıştığını bilimsel yöntemler ve deneye dayalı yaklaşımla açıklayan psikolojinin bir alt dalıdır. Katılımcılarına kontrol ve yenilikler için bilimsel testler uygulamaktadır.

Sosyal Psikoloji: Sosyal psikoloji; psikolojinin bir alt alanı olarak, insanların toplumsal boyutlarıyla ilgili olarak insanı ve onu derinden etkileyen deneyimlerini bireysel ve toplumsal boyutta ele alarak antropolojik, sosyolojik, psikolojik, hukuksal, siyasal, ekonomik, biyolojik boyutlarda birey ve toplum arasındaki etkileşimi ele almaktadır. Bu alanda araştırma yapanlar genellikle psikologlar veya sosyologlardır.

Klinik Psikoloji: Klinik psikoloji bireyin zihinsel, davranışsal ve duygusal bozukluklarını inceleyen psikoloji dalıdır. Psikoterapi yöntemlerini sıklıkla kullanan klinik psikoloji; araştırma, öğretim ve program geliştirme konularıyla da uğraşmaktadır

Bilişsel Psikoloji: Bilişsel psikoloji; düşünme, hissetme, öğrenme, anımsama, karar verme, dil, problem çözme ve yargılama gibi zihinsel süreçlerin kapsamlı bir şekilde incelenmesidir. Yani bilişsel psikologlar insanların bilgiyi anlama, saklama ve bu bilgileri bilincine geri getirmeleriyle ilgilenirler. Bilişsel psikologlar zihinsel süreçlerin incelenebileceğini söylerler. Bilişsel süreçler dışarıdan gözlemlenemese de davranışlar gözlenir böylece bu davranışların altında yatan bilişsel süreçler hakkında çıkarımlarda bulunulabilir.

Kaynakça

https://tr.wikipedia.org/wiki/Psikoloji

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/591558

http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/kok/sosyal_psikoloji_u105.pdf