Marx ve Tarih Anlayışı:
Başnot: Marx, kapitalizmi eleştirmiş ve karşı olarak sınıfsız toplum/kast sistemi olmayan bir akım sunmuştur. (Marksizm + Leninizm = Komünizm)
19. Yüzyıl Tarihi – Marx Açısından Genel Bir Bakış:
- Marx, bu dönemi sınıfar çatışması olarak görmüştür.
- Tarih araştırmalarının, incelemelerinin, tartışmaların ve çatışmaların çok olduğu bir dönemdir – Birnevi tarih,sosyoloji gibi sosyal dallar altın çağlarından birini yaşıyordu.
- Bu dönemde Marx, yakın dostu Friedrich Engels ile birlikte kapitalizme karşı da çalışmalar yapmıştır. Bunlardan biri ikisinin ortak çalışmasının ürünü olan Komünist Manifesto‘dur. Bu eserle birlikte Marx’ın düşüncelerinin sadece felsefik olmadığı anlaşılmıştır.
- Marx’ın benimsediği ve ortaya attığı düşüncelerin temelinde metafizik, akıl ve mantık yatar.
- Marx kapitalizme karşı mücadelesini sürdürürken özellikle komünist manifesto’da özellikle bahsedeceği proletarya kavramı üzerine çok durur. Proletarya: Alt sosyal sınıftır. Marx’dan sonra ise işçi sınıfını tanımlamak için kullanılan bir sosyolojik bir terim/tanım haline gelmiştir.
- Marx, bu dönemde özellikle Hegel’den, Fransız Sosyalizminden ve İngiliz Politik Ekonomisinden etkilenmiştir.
- Marx, bu dönemde yabancılaşma (İktisadi Yabancılaşma = İnsan emeğinin kaybolması, kişinin kendi üretimine yabancılaşması vs.) kavramını ilk defa iktisadi bir olgu olarak ele almıştır. Ayrıca bu kavramdan da etkilenmiştir.
- Marx’ın iktisadi yabancılaşma kavramının dışında üzerinden durduğu kavramlardan bir tanesi de şeyleşme kavramıdır. Tanım olarak “Kapitalist sistemde; işiçinin emeğinin, yine işçiye karşı bir güç unsuru olarak kullanılmasıdır.”
İktisadi Yabancılaşma Aşamaları:
- İşçinin kendi emeğine/kendi ürettiği ürüne yabancılaşmasıdır. (İşçi ne kadar üretirse o kadar yoksullaşır)
- Kapitalist sistemde, doğanın üretim etkinliğinin sanki insanın bir eseriymiş gibi görülerek sahiplenilmesidir. (Aslında üretim, hem insan emeği hem de doğanın sınırlarının geliştirilmesidir; ama kapitalist düzende, işçiyi kendi için kullanır ve buna zorlar)
- İnsanın kendi türüne karşı yabancılaşmasıdır.
Tarihsel Materyalizm: (Marx tarafından Hegel’in tarih felsefesinden etkilenilerek geliştirilen ve Hegel’in idelizminden daha çok maddeciliğin ön planda tutulduğu bir tarih felsefesi ve anlayışıdır.)
-) Tarihsel gelişmenin maddeci bir açıklamasını vermektedir.
-) Tarihsel süreçlerin anlaşılmasında ve açıklanmasında materyalizmin (Diyalektik Materyalizm) kullanılmasıdır. (Ayrıca doğadan topluma şekillendirilir)
Dipnot: Hegel’den farklı olarak idealizm yerine materyalizmi kullanmıştır.