Lüsid Rüya Nedir?
Lüsid rüya kişilerin REM Uykusu sırasında (Rapid Eye Movement/Hızlı Göz Hareketleri) rüya görürken bunun farkında oldukları ve rüyalarını bilinçli bir şekilde kontrol edebildikleri rüyalardır. Lucid kelimesi Latince kökenli Bir kelime olup Lucidus (lucēre) yani berrak, temiz anlamlarına gelmektedir.
Ömrümüzün yaklaşık 8 saatini uykuda geçirdiğimizi düşünürsek daha verimli bir hayat için uyku süremizi azaltmak yerine onu kontrol etmek ,aşırıya kaçmamak şartıyla, daha sağlıklıdır. Bunun çözümü de lüsid rüyalardan geçmektedir. Lüsid rüyalarda tıpkı gerçek hayatta olduğu gibi etrafınızda gerçekleşen olaylara müdahele edebilir, onları hissedebilir ve onları tamamen kontrol edebilirsiniz çünkü lüsid rüyalar sizin kendi bilinçaltınızda gerçekleşir.
Lüsid Rüyanın Tarihçesi ve Bilimsel Olarak Açıklaması:
Tibetli rahipler, binlerce yıldır üzerinde çalıştıkları, rüya yogası felsefesinde, rüyaları kontrol etme tekniklerini kullanmışlardır. Bu fenomenle alakalı en eski referansa ise, Antik Yunan’da rastlanmıştır. Ünlü filozof Aristoteles’e ait metinlerde bilinçli rüyadan söz edilmiştir. Fakat bilimsel şekli ile lüsid rüya terimi, 1800’lerde konu ile ilgili çeşitli çalışmalar ortaya koymuş olan araştırmacı, Marquis d’Hervey de Saint-Denys tarafından kullanılmıştır.
1968 yılına gelinindiğinde ise, Oxford Psikofizik Enstitüsü’nden Parapsikolog Celia Green, konu ile ilgili daha önce yayınlanmış kaynakları tarayarak ve bu tür rüyaları gören kişilerle iş birliği yaparak, lüsid rüyaların temel karakteristik özelliklerini belirlemiştir. Lüsid rüyanın, sıradan rüyalardan çok farklı karakteristik özellikleri olduğunu ve REM döneminde ortaya çıktığını tespit etmiştir. Bununla birlikte Green, lüsid rüyanın sahte uyanış ile ilişkili olduğunu, ortaya koyan ilk kişi olmuştur. Ardından başka bir Parapsikolog Keith Hearne, yaptığı bir deneyde gönüllü bir denek üzerinde gerçekleştirdiği deneyle hızlı göz hareketlerini kayıt ederek, lüsid rüya ile ilişkilerini incelemiştir. Hearne’in araştırmaları, ana akım bilim yayınlarının radarına girince, Stanford Universitesi’nden Stephen LaBerge, deneyleri tekrardan yaparak, bulgularını resmi olarak yayınlamıştır. Kendisi de verimli bir lusid rüyacı olan LaBerge, 1987 yılında Lüsidise Enstitüsü’nü (The Lucidity Institute) kurmuştur. Kurduğu Enstitünün misyonu, lüsid rüyanın doğallığını ve potansiyelini araştırmaktır. Ve sonuç olarak da bu bilmeceyi çözerek insan zekasını anlamada önemli gelişmeler sağlamaktır.
REM Uykusu/Lüsid Rüya Üzerine Yapılan Psikofizyolojik Araştırmalar:
Her ne kadar rüyalar ve rüyaların kontrol edilebilmesi ile ilgili birçok araştırma yapılsa da bazı bilim insanları bunun deneysel olarak raporlamanın imkansız olduğunu belirtmiştir çünkü buradaki asıl zorluk rüyaların insanın bilinçaltında gerçekleşiyor olmasıdır ve henüz bunun %100 takip edilebilmesi söz konusu değildir.
Bu konudaki asıl araştırmalar ve deneyler 1970’ların başında yapılmaya başlanmıştır. Bilim insanları tarafından yapılan bir deneyde denek olarak 5 kişi seçilmiş ve bu kişilere bilinçli rüya görmek ile ilgili bir eğitim verilmiştir sonrasında ise deneklere bilinçli rüya esnasında göz hareketleri ve yumruk sıkmak gibi çeşitli psikofizyolojik sinyalleri ölçerek grafiksel bir çıktı veren makineler bağlanmıştır. Bir süre boyunca kişilerin uykularını bu cihaz ile takip eden bilim insanları deneklerin gördüğü 35 bilinçli rüyadan 32’sinin REM uykusu sırasında görüldüğünü saptamışlardır. Bu gözlem başka laboratuvar ortamlarında da kanıtlanmıştır.
Lüsid Rüyanın Olası Faydaları ve Zararları:
Faydaları:
- Kendi hayal dünyanızda ne yaşıyorsanız bunları lüsid rüyalar sayesinde gerçek deneyimler şeklinde tecrübe edebilirsiniz.
- Lüsid rüya için yapacağınız bilinçaltı alıştırmaları sayesinde başka bilinçaltı olaylara da (Telepati, Telekinezi vb.) ön hazırlık yapmış olursunuz.
- Hayal gücünüzü lüsid rüya ortamında yapacağınız aktivitelere bağlı olarak geliştirebilirsiniz.
Zararları:
- Lüsid rüya görmek için uyku düzeninizi değiştirmek günlük hayatınızda birtakım sorunlar çıkarabilir, çalışma verimliliğiniz düşebilir.
- Lüsid rüya görme olayını çok fazla abartırsanız gerçek hayattan kopabilirsiniz ve bunun sonucunda ise rüya dünyası ile gerçek dünyayı birbirine karıştırabilirsiniz.
- Gerçek hayatta çeşitli psikolojik problemleri olan ve genellikle mutsuz olan insanlar için rüya alemi çok cazip gelebilir, sonuçta orada her şey sizin kontrolünüz altında gerçekleşiyor. Bu da doğal olarak sizi farklı düşüncelere itebilir.
Lüsid Rüya Görme Teknikleri:
Lüsid rüya görmek ile ilgili gerek başlangıçta yapılan gerekse de bu konuda daha uzman kişilerin yaptığı birçok teknik ve alıştırma vardır ancak bütün bunların hepsinin ana kaynağı bilinçaltıdır. Bu tekniklerden yaygın olanları ise şu şekildedir:
- Gerçeklik Testi: Bu tekniğin amacı yatağa yattıktan söyleyeceğiniz sözler ya da yapacağınız davranışlar ile bilinçaltınıza gerçeklik algısını sorgulatan uyarılar göndermektir, gerçeklik testini; gerek “şu an rüyada mıyım?” şeklindeki ifadelerle gerekse elinizi kontrol ederek (Lüsid rüyada genellikle 6 parmaklı olursunuz işte o zaman lüsid rüyadasınız demektir) yapabilirsiniz.
- Yatmadan Önceki Bilinçaltı Egzersizleri: Bilinçaltınızı rahatlamak ve onu lüsid rüya için hazırlamanın bir yolu uykudan önce yapılan egzersizlerdir. Yatmadan en az 1 saat önce bütün teknolojik aletler ile olan ilişkinizi keserek ve çeşitli meditasyon alıştırmaları ile kendinizi rahatlatabilir ve bilinçaltınıza uyarılar gönderebilirsiniz.
- Wake Back to Bed (WBTB): Bu teknik daha çok bu işte uzman kişiler tarafından kullanılmaktadır ancak herkes deneyebilir. Bu teknikte kişi uyku saatinden yaklaşık 5 saat sonraya alarm kurar, alarmın çalmasıyla birlikte uyanır ve yaklaşık 30 dakika boyunca vücudu ve beyni yormayacak aktiviteler ile uğraşır sonrasında ise geri yatar. Bu tekniğin uygulanması kişinin lüsid rüya görme olasılığını büyük ölçüde arttırmaktadır.
- Rüya Defteri/Günlüğü Tutmak: Rüyalar gün boyunca yaşadığınız olayların bilinçaltı tarafından uyku sırasında görülen bir çeşit anıya dönüşmüş halidir yani gördüğünüz rüyaların takibini yapmak, onları bir deftere düzenli olarak yazmak ve sık sık yazdığınız rüyaları okumak/tekrar etmek bir bakıma bilinçaltınızdaki olayları sürekli hatırlamak demektir bu da bilinçaltınızın sürekli uyarı halinde kalmasını sağlar. Bu yöntem için en iyi vakit ise kalkar kalkmaz rüyalarınızı not etmektir, çünkü bu vakitte rüyalarınız bilinçaltınızda daha taze durumdadır ve rüyalarınızı ayrıntıları ile hatırlamanız kolaylaşır.
- Mnemonic İnduction of Lucid Dreams (MİLD): 1980’lerde bulunan bu teknik, lüsid rüya görmeyi sağlamak için kullanılan ilk tekniklerden birisidir. Mantık olarak da prospektif hafızanın işleyişine dayanır. Bu tekniğin uygulanışı ise şu şekildedir: Yatağa ilk yattığınızda yeni bir rüya düşünün ve bu rüya ile ilgili garip ve sıradışı bir rüya işareti belirleyin, örneğin uçabilme yeteneği gibi. Sonrasında ise düşündüğünüz rüyayı zihninizde canladırmayı deneyin ve bu arada rüya işaretinin sadece rüyada olabileceğini unutmayın. En sonda ise “Bir daha rüya gördüğümde, rüya gördüğümü hatırlamak istiyorum” diyerek uykuya dalmaya çalışın.
Kaynakça:
https://en.wikipedia.org/wiki/Lucid_dream
http://noroblog.net/2019/07/13/bilincli-ruyalar-ve-ruya-kontrolu/
https://www.turkiyehabermerkezi.com/yasam/lucid-ruya-tehlikeli-mi-lucid-ruya-nedir-h144341.html
https://www.healthline.com/health/healthy-sleep/how-to-lucid-dream
https://www.medicalnewstoday.com/articles/323077
http://www.olaganustukanitlar.com/lusid-ruya-nedir/
https://www.bbc.com/future/article/20190719-the-mysterious-case-of-the-man-who-draws-in-his-sleep