Dispozofobi (Kompülsif Biriktirme Hastalığı)
Dispozofobi, kişinin biriktirme takıntısından kaynaklı bir obsesif kompülsif bozukluktur. Yaşantımızda zaman zaman hepimizin söylediği bunu da atmayayım, bir kenara koyayım lazım olur; işimize yarayacağı tutar dediğimiz durumların hastalık boyutuna gelmiş halidir. Şu noktaya da açıklık getirmek gerekir; tutumlu olmak, bazı eşyaları ileride lazım olabilir düşüncesi ile saklamak biriktirme hastalığı değildir. Biriktirme hastalığında, toplanan ve bir türlü atılamayan eşyalarda düzensizlik ve tutarsızlık vardır. Koleksiyonculuktan ve tutumlu hareket etmekten farklı olarak Dispozofobi birey yaşadığı yeri yaşanamaz hale getirmektedir.
Toplumumuzda bu hastalığa tutulanların oranı hiç de az değildir. Her ne kadar yüzde üç gibi bir veri söylense de gerçekteki veriler bunun daha fazlasıdır. Çünkü biriktirme hastalığı gizli tutulan ve söylenmek istenmeyen bir durumdur.
Dispozofobi dediğimiz biriktirme hastalığının belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- İhtiyaç olsa da olmasa da atılması gerekenleri atmayıp biriktirme; eşyalar bir gün işe yarayabilir diyerek atmaya kıyamama.
- Toplamış olduğu eşyaları kesinlikle atmama,
- Biriktirmiş olduğu eşyaları birisi atmak istediğinde ise sinirlenme, o kişinin atma girişiminde tekrar bulunacağına dair aşırı kaygı duyma,
- Toplanan eşyalar arasında ortak bir bağlantı olmaması yani gelişigüzel toplanmış olması,
- Sosyal çevresinde garip ve insanların anlamlandıramadığı davranışlar sergilemesi,
- Kişinin kontrolsüz olarak istifleme yapmasına bağlı olarak evinde, iş yerinde ve yaşadığı alanda hareket kabiliyetinin kısıtlanmasını hastalığın belirtileri olarak sayabiliriz.
Biriktirme Takıntısı Neden Kaynaklanır?
- Kişinin geçmişte yaşadığı hayatını olumsuz etkileyen durumlar yani travmalar,
- Erken çocukluk dönemi dediğimiz çocuğun doğduğu zamandan ilkokul çağına kadarki zamanda maruz kaldığı aile tutumları,
- Ayrılık anksiyetesi(Genellikle çocuklarda yaşanan bir durumdur, ancak birçok yetişkinde de bu durum gözlenebilmektedir. Kişinin evinden veya güçlü bir duygusal bağa sahip olduğu insanlardan ayrıldığında hissettiği aşırı endişe olarak tanımlayabiliriz.) olarak da bilinen terk edilme korkusu gibi sebepler hastalığın sebebi olarak görülebilmektedir.
- Ağır depresyon: bir beyin hastalığıdır. Beynin işlevlerinde bozulma ve düzensizlikler yaşanmasıdır. Ağır depresyon geçiren kişilerde intihar eğilimi de vardır. Bu durumda hastanın sürekli gözetim altında tutulması ya da bir hastaneye yatışı sağlanmalıdır.
- Bunama: tıp terimindeki adı demans’tır. Beyin yetersizliği durumunda ortaya çıkar, hatırlamayı ve iletişim kurmayı zorlaştırır. Demans hastalığının birçok türü vardır. Günümüzde en yaygın olarak bilineni ise “Alzheimer” hastalığıdır.
- Psikoz: Bazı ruhsal belirtiler bir arada görüldüğünde kişideki bu duruma psikoz tanımlaması yapılabilir. Özellikle gerçeği değerlendirmenin bozulması ve gerçek ile hayal dünyasının birbirine girmesi en önemli ayırt edici özelliğidir.
- Sevgi Eksikliği: Kişinin hayatında bir sorun var ise ve değer verdiği insanlardan yeterince ilgi görmüyorsa eşyalarla duygusal bir bağ kurar. Sevgi eksikliği olan birey anısı var diyerek eşyaları çok ayrıntılı biriktirmeye başlar, zamanla bu durum kontrolden çıkar.
- Kariyer Sorunları: Bireylerin iş hayatında yaşadıkları sorunları çok büyütmeleri takıntı haline getirmeleri de biriktirme hastalığına yol açan duygusal bir durumdur.
Dispozofobi Nasıl Tedavi Edilir?
Kişinin tek başına çabası ile veya kendiliğinden geçebilmesi mümkün olan bir psikolojik rahatsızlık değildir. Bu durumdan hasta ancak bir uzman veya bir psikologdan yardım alarak ve onun uygulayacağı tedavi yöntemi ile kurtulabilir.
Biriktirme takıntısı olan hastalar genellikle içinde bulundukları durumdan rahatsızlık duymaz. Dolayısı ile tedavi olmak için de kendileri başvuruda bulunmazlar. Çoğunlukla aile bireyleri, arkadaş ya da akrabalardan birinin vasıtasıyla tedavi sürecine başlarlar.
Biriktirme takıntısı rahatsızlığı olan kişiler ilaç ile tedavinin yanı sıra psikoterapik tedavi yöntemi ile iyileştirilmektedir.
Kaynakça:
https://mcemyigit.com.tr/kompulsif-biriktirme-hastaligi-dispozofobi-nedir/
https://www.haberler.com/kompulsif-biriktirme-hastaligi-nedir-kompulsif-13635315-haberi/