Bipolar Bozukluk Nedir?
Bipolar kelime olarak iki kutup anlamına gelmektedir. Tıpta manik depresif hastalık adıyla da bilinen Bipolar Bozukluk bireyin duygu durumu, enerjisi ve işlevselliğinde alışık olmadık dalgalanmalara neden olan bir beyin hastalığıdır. Fakat iyi haber şu ki: Bipolar Bozukluk tedavi edilebilir ve bu hastalığa sahip olan kişiler de herkes gibi üretken bir yaşantı sürdürebilir.
Bipolar Bozukluk, iki ayrı hastalık dönemleriyle karakterize bir ruhsal bozukluktur. Bu hastalık dönemlerinden bir tanesinde taşkınlık (mani), diğerinde ise çökkünlük (depresyon) bulunmaktadır. Birbirlerine zıt gibi görünen bu iki hastalık dönemi yatışma ve alevlenmelerle seyreder. Hastalık dönemleri dışında ise hasta tamamen normale döner. Bazı hastalarda ise günlük yaşamı kısmen etkileyen kalıntı belirtiler görülmekle birlikte, bu evreler sonrası hastalar düzelir.
Bazı kişiler depresyona ya da maniye daha yatkın olurken bazı kişilerde ise belirtiler, iki uç duygu durum arasında gidip gelme (karma epizot) şeklinde olabilmektedir. Toplumda her 100 kişiden % 1-2’sinde görülen Bipolar Bozukluk, sıklıkla genç erişkinlikte/ 15-35 yaş aralığında ortaya çıkan, kadın ve erkekte eşit olarak görülen bir rahatsızlıktır.
Bipolar Mani Dönemi Nedir?
Maniye girmiş kişi (yani manik hasta) son derece neşelidir. Güler şarkı söyler, herkesle sohbet eder ancak hasta neşeli olmakla birlikte kolaylıkla da sinirlenebilir. Bipolar hastalığı olan kişilerin fikirlerini eleştirmeye, taşkın davranışlarını engellemeye çalıştığınızda da büyük bir öfkeye kapılabilirler. Mani anormal bir durumdur ve kişi neşeli, mutlu, esprili ve enerjik olmasına rağmen kişinin tüm sosyal uyumu bozulmuştur. Bu dönemde hastada abartılı önemli düşünceler veya ayağı yere basmayan projeler, kendini olduğundan çok daha yüksekte hissetme, büyüklük düşünceleri, düşüncelerin hastanın zihninde adeta yarışması, kendini aşırı enerjik hissetme, uyku gereksiniminde azalma, hatta uyku gereksinimini inkâr etme, sonuçlarını düşünmeden heyecanlı veya eğlenceli faaliyetlere kalkışmak (çok fazla para harcama, aşırı hızlı araba kullanma) görülen belirtilere örnektir.
Bipolar Depresif Dönemi Nedir?
Diğer yandan depresyon veya çökkünlük dönemi ise yukarıda yazılan durumun tam tersidir, yani hastada mutsuzluk, karamsarlık, umutsuzluk, özgüvende azalma, değersizlik hissetme, abartılı suçluluk veya pişmanlık duyguları, eskiden zevk aldığı faaliyetlerden zevk alamama, iştahsızlık veya uykusuzluk gibi değişiklikler, ölüm ve intihar düşünceleri, bedeninde nedeni açıklanamayan ağrılar ortaya çıkabilir. Bu depresif dönemde de, en az beş belirtinin iki hafta ya da daha fazla sürmesi beklenir.
Bipolar Bozukluğa Ne Sebep Olur?
Bipolar Bozukluk, şeker veya kalp hastalığı gibi tıbbi bir hastalıktır ve kişinin beynini, dolayısıyla da duygu durumunu etkilemektedir. Bipolar Bozukluğun sebebi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak araştırmalar, beyinde duygu durumun normal düzeyde kalmasını etkileyen bazı anormallikler olduğunu göstermiştir.
Bipolar Bozukluk ailelerde nesiller boyu görülme eğilimi göstermektedir ve hastalığın birçok vakada katılım yoluyla geçtiği düşünülmektedir. Bu hastalığı olan kişilerin üçte ikiden fazlasının, Bipolar Bozukluğu veya depresyonu olan en az bir yakın akrabası vardır; alkol ve madde kullanım bozukluğu da tanı konmamış bir duygu durum bozukluğunun işareti olabilir. Bu da genetik faktörlerin önemli olduğunu düşündürmektedir. Fakat yine de, bu hastalığa sahip bireylerin çocuklarında hastalığın hangi oranda görüleceği bilinmemektedir.
Sorumlu olan genler henüz tam olarak tespit edilememiştir, ancak çalışmalar bütün hızıyla devam etmektedir ve hekimler bu çalışmaların sonuç olarak Bipolar Bozukluk için daha iyi ilaçların tasarlanmasına ve muhtemelen gen tedavisine (yani, genetik bilgilerin vücut işlevlerini kontrol etme biçimini değiştiren tedavilere) yol açacağına ihtimal vermektedirler.
Bipolar Bozukluğun Tedavisi
Bipolar Bozukluğun belli bir tedavisi yoktur, her hastaya göre doktoruyla ortaklaşa olarak bir tedavi programı hazırlanır. Bu tedavi programında ilaç tedavisi yanı sıra yaşamın düzene sokulması, kötü beslenme ve alkol – madde kullanım alışkanlıklarından uzaklaşma, pozitif düşünme ve davranma becerilerini geliştirme, stresle başa çıkma stratejilerini öğrenme, hastalığın seyri konusunda ayrıntılı bilgiye sahip olma bulunmaktadır.
İlaç tedavisi olarak tercih edilen ilaçların başında lityum gelirken, ayrıca valproat, karbamazepin gibi antiepileptikler, antipsikotikler kullanılabilmektedir. Bipolar Bozukluğun tedavisinde hastalık dönemlerinin tedavi edilmesi kadar, hastanın yeniden hastalanmasını engellemek adına koruyucu önlemler de alınmaktadır.
Kaynakça:
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberleri/bipolar-nedir-bipolar-bozukluk-belirtileri-nelerdir/
https://www.acibadem.com.tr/ilgi-alani/bipolar-bozukluk/#nedenleri