Auguste Comte’un Kısa Biyografisi:
Toplumda sosyolojinin babası olarak da bilinen Auguste Comte Şubat 1798’de Fransa’nın Montpellier şehrinde doğmuştur. Fransız sosyoloğun yetiştiği ortama bakacak olursak: Koyu Katolik bir ailenin 3 çocuğundan biriydi. Kral yanlısı babası vergi dairesinde memur; annesi ise ev hanımıydı ve doğal olarak o yıllarda Fransa’daki cumhuriyetçilik gibi -destekçileri olduğu- Fransa Kralının aleyhine olan fikirlere de karşıydılar. Bunun gibi çeşitli ideolojilerin kavgasının hüküm sürdüğü bu karışık dönemde Comte tarafını seçti ve Katolik Kilisesine / Kralcılığa karşı çıktı. Akademik kariyeri de küçüklüğünde benimsediği fikirler doğrultusunda şekillendi. 14 yaşında Katolik okulundan ayrılan Comte, sonrasında ise cumhuriyetçilik fikri ağır basan Paris Politeknik Okuluna gitti. Eğitim hayatı boyunca da Montesquieu, Condorcet ve Turgot’un eserlerinden ve fikirlerinden etkilendi. Bu okullarda ,aynı zamanda kendi kendini de eğitmiştir, aldığı eğitimler sonrasında da çeşitli yerlerde konferanslar, kurslar vermeye başladı.
Kendi yaşadığı dönemde fikirlerinden etkilendiği ve birlikte çalışmalar sürdürdüğü bir kişi vardı: Saint Simon… Fransız Sosyalizminin kurucusu olan bu Filozof, 7 yıl boyunca yardımcısı olan Auguste Comte’un sosyoloji ile ilgili fikirlerinin oluşmasına çok büyük bir katkıda bulundu.
Her ne kadar çoğumuz Comte’u sosyolojinin babası diye tanısak da kendisi ayrıca matematik ve felsefe ile yakından ilgileniyordu. Ayrıca bir süre Fizik, Kimya, Gökbilimi ile de uğraşmış ve bu konularda da çeşitli konferanslar ve dersler vermiştir.
Bir yakınının cenazesinde hastalanan Comte, bu süreçte iyileşemeyince Eylül 1857 yılı Paris’te ölmüştür. Vasiyeti olarak da mezar taşına “İlke olarak aşk, temel olarak düzen, amaç olarak ilerleme.” Sözleri yazılmıştır.
Auguste Comte’un Görüşleri:
Küçüklüğünde yetiştiği ortamdan da kaynaklı olarak birtakım ideolojileri benimseyen Comte, ilk olarak Bilimsel Devrim fikrinden etkilenmiştir. Felsefe ile uğraştığı vakit boyunca ise Pozitif Düşünce adıyla geçen bilim anlayışına katkı sağlamıştır.
Bilimsel Devrim: Modern bilimin temelini oluşturmuş, erken çağdaş dönemden beri devam eden Matematik, Fizik, Tıp, Biyoloji, Kimya vb. dallarında yapılan düşünce ve doktrin devrimleridir.
Pozitivizm (Pozitif Düşünce): Pozitivizm ve olguculuk iki felsefi düşünceye verilen teoloji ve metafizik içermeyen, sadece fiziksel veya maddi dünyanın gerçeklerine dayanan bilim anlayışının adıdır.
- Pozitivizm 19. Yüzyılda Auguste Comte tarafından benimsenmiş ve ortaya atılmıştır.
Pozitivizmin tarihçesine baktığımızda ise ilk olarak bu terimi kullanan kişinin Saint Simon olduğunu görürüz (Comte’un 7 sene sekreterlik yaptığı Fransız Filozof), sonrasında ise Auguste Comte bunu daha sistematik bir hale sokmuştur. (Bu yüzden Pozitivizmin kurucusu olarak da nitelendirilir) Bu düşünce aynı zamanda Avrupa’da gerçekleşen Aydınlanma Olaylarının bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Burada Comte’un amacı ise toplumsal olayları bilimsel yöntemler ile incelemek ve topluma yeni bir düzen, şekil vermektir.
Bu felsefeyi geliştirip sistemleştiren Auguste Comte’tur. Comte, sebep ve sonuçların gözetlenmesi gerektiğini savunmuştur. O, Tarihi Toplumsal Evre anlayışını Üç Aşama Yasası ile açıklar.
- Teolojik Evre: Fenomenlerin tanrısal ya da manevi nedenlerle açıklandığı evre insanların her şeyi din ile açıkladığı bu dönem ortaçağa kadar uzanır.
- Metafizik Evre: Olayların oluşunun soyut kuvvetlerle açıklandığı dönem toplumsal olayların özgürlük eşitlik gibi soyut kavramlarla açıklanması 1789’a kadar sürmüştür.
- Pozitif Evre: Bu evrede insan sadece gözlemlenebilir olana yönelir. Yalnızca olaylar arasındaki yasalar ya da değişmez bağlantılar incelenir. Ona göre bu evre insan düşüncesinin ve gelişiminin en yüksek basamağıdır. Comte bu süreci bir insanın çocukluktan yetişkinliğe geçiş aşamalarına benzetir. Bununla birlikte Comte, “Pozitivizm niçinlerle uğraşmaz ama nasılları iyi bilir” ilkesini koyar.
Auguste Comte’un Sosyolojiye Katkıları:
Comte’un diğer alanlarda yaptığı çalışmalardan bahsettik, şimdi de onu Sosyolog yönüyle inceleyeceğiz.
Comte’un sosyolojiye başlaması ve bu konuda birtakım ideolojiler oluşturması, Fransız Devrimine ve Aydınlanma Çağına bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Sosyolojiyi Sosyal Statik ve Sosyal Dinamik olmak üzere ikiye ayırır. Sosyal Statik; her toplumdaki göreli istikrarlı ilişkiler ile sosyal yapı üzerinde odaklanır. Sosyal Dinamik ise, insanlığın bir aşamadan diğerine geçmesini, yani toplumdaki değişimi ifade eder. Comte evrimcidir aynı zamanda ve tarihi bir ilerleme süreci olarak görür yani iyimserdir. Comte’un üç hal kanununa yani evrim kuramına göre toplumlar üç aşamadan geçer: Bunlardan daha önce Teolojik Evre, Metafizik Evre ve Pozitif Evre başlıkları altında bahsetmiştik.
Onu, daha çok halk arasında bilinmesi ise başka bir olay ile cereyan etmiştir. Comte, sosyolojinin de bir bilim dalı olması gerektiğini savunmuş ve sonucunda ise sosyolojinin temellerini atmış, sosyoloji terimini kullanan ilk kişi olmuştur.
Auguste Comte’un Eserleri:
- Auguste Comte / Pozitif Felsefe Dersleri ve Pozitif Anlayış Üzerine,
- Auguste Comte / Pozitif Felsefeye Giriş,
- Auguste Comte / Pozitif Felsefe Kursları,
- Auguste Comte / İslamiyet ve Pozitivizm,
- Auguste Comte / Pozitivizmin İlmihali,
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Auguste_Comte
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pozitivizm
https://www.felsefe.gen.tr/auguste-comte-kimdir/
http://www.kimkimdir.gen.tr/kimkimdir.php?id=3516
https://www.gazeteduvar.com.tr/gundem/2017/05/20/auguste-comte-kimdir/